Nhưng mình muốn kể chuyện khác kia. Ấy là khi ra ông đi bộ, thì khi vào lại quê, năm 1975, ông đi bằng ô tô quân sự, dù lúc ấy ông đã về hưu 5 năm rồi.
Đã có lần mình kể, những ngày tháng 4 năm 75 ấy, xóm mình nhập mấy cái radio vào 1 nhà, cái thì đài Hà Nội, cái thì Sài Gòn, cái thì BBC, cái thì Mỹ... dù hồi ấy cấm nghe đài địch, chỉ được nghe mỗi đài Hà Nội.
Rồi Miền Nam giải phóng, ba mình háo hức cho chuyến về quê mà không biết cách gì mà về. Ngày nào cũng đạp xe dò la khắp nơi. Muốn vào MN chỉ có 2 cách, 1 là đi công tác, 2 là phải làm đơn xin phép, và đơn thì chất đống mà chả ai được giải quyết.
Thế là ông nghĩ cách.
Một hôm thấy ông bảo mình: bắt con bông cho ba. Con Bông là con chó rất khôn nhà mình, ném cái gì đi xong suỵt là nó chạy đi tha về. Nó có thể lặn xuống mương bắt cá, vân vân. cả 2 anh em tôi phản ứng quyết liệt, và ba tôi thì không ăn thịt chó, nhưng lệnh là lệnh. Chúng tôi không bắt thì có 2 chú thanh niên lực lưỡng dến bắt. Con Bông chảy nước mắt nhìn tôi khi bị xỏ đòn khiêng đi. Tối ấy bà tôi đi "nhậu" chuếnh choáng mới về. Nói ngay là ba tôi không ăn thịt chó, không uống được rượu. Té ra là có nhà một bà xóm trên, có con là trung đội trưởng một trung đội vận tải bằng xe Zin, hôm ấy anh ấy ghé qua nhà khi cả đoàn xe di chuyển vào Nam. Chả hiểu sao ba tôi biết, ba tôi lên làm công tác tư tưởng bố mẹ anh kia, hình như có gửi thư trước nữa. Điều kiện là ba tôi đãi cả đoàn xe ấy 1 con... chó. Và hôm ấy ba tôi được chủ nhà tráng cho 2 quả trứng và uống mấy ly rượu quê với tiểu đoàn trưởng sau khi anh trung đội trưởng kia giới thiệu ba tôi là bà con.
Thế là ba tôi khoác một bộ đồ bộ đội đóng vai chỉ huy, ngồi lên ghế phụ của 1 xe, đi... 1 tuần thì từ Thanh Hóa vào đến Huế. Xe hành quân nên đi rất chậm, ngày đi đêm nghỉ, dừng nấu cơm ăn, mắc võng ngủ rồi đi tiếp. Nghe nói lúc qua cầu Hiền Lương ba tôi suýt khóc, khiến vệ binh nghi, leo lên cửa hỏi giấy của... thủ trưởng. Cậu lái bảo đây là chính trị viên, giấy tờ tiểu đoàn trưởng giữ, đi xe sau, anh đợi xe sau mà hỏi. Thế là cậu vệ binh tần ngần xuống còn ba tôi thì... hú vía. Hành trang ba tôi mang theo là mấy chục bạc Miền Bắc và chỉ vàng của mẹ tôi từ hồi nào, tất cả được mẹ tôi khâu vào... quần đùi.
Cũng nghe nói trong làng ba tôi là người đầu tiên về làng. Làng nghèo chứ không như bây giờ. Tất nhiên sau đấy mấy năm thì còn nghèo kinh hoàng nữa, dân toàn mặc quần áo may bằng bao cát. Lúc ấy dân buôn bán và làm nông cũng đủ ăn. Hình như năm sau thì đổi tiền mới là cú giáng quyết định khiến cả làng ăn khoai mặc quần áo bao cát. Chú em con cô ruột tôi ôm vợ khóc lúc nửa đêm rồi đốt 1 đống tiền chứ không đổi, vì đổi thì sợ cách mạng bảo mày làm gì mà giàu thế, dù chú ấy chỉ là trung sĩ địa phương quân...
Có một ông chú trong làng về sau ba tôi thì đi bằng cách khác, ấy là cứ nhảy xe từng chặng, đoạn nào đi nhờ được thì đi, không thì trả tiền, đoạn nào không nhờ không trả tiền thì... đi bộ. Đến cầu Hiền Lương thì chú thuê xe đạp chở lên phía thượng nguồn rồi bọc quần áo vào áo mưa, bơi qua sông, rồi lại đi bộ vào Đông Hà mới bắt xe đi tiếp...
Về chơi mấy ngày, rồi các em con cô tôi lại tha ba tôi vào tận Phan Rang thăm 1 cô em nữa của ba tôi. Đi bằng tàu chợ Huế - Phan Rang. Khi ra ông kể rất vui. Đứa cháu gái con cô, hơn tôi vài tuổi, mặc áo dài trắng chở ba tôi và 1 người nữa bằng xe Honda Dame. Cô này nói với ba tôi, con không dám chở, sợ công an. Ba tôi bảo, chở đi cậu lo, Đảng viên thì hơn công an. Thế mà gặp công an thật. Là cái cô em ấy thấy công an sợ quá, luýnh quýnh suýt ngã nên anh công an áo vàng mới tới. Ba tôi, mũ cối nghiêm chỉnh, giơ tay lên đầu chào như... công an. Chú kia chào lại. Ba tôi bước tới bắt tay. Chú kia lại phải đưa tay ra bắt. Ba tôi nói: 2 đứa cháu đang chở tôi đi làm việc cách mạng, đồng chí cho các cháu đi. Anh công an bảo như thế là phạm luật, nhưng đi làm cách mạng thì bác cứ đi. Nhưng để an toàn thì bác để 1 cô ở lại rồi quay lại đón. Ba tôi bảo: không được, việc này phải 3 người. Hehe. Thế là chú công an- chắc là bộ đội mới chuyển sang- dập chân đứng nghiêm: báo cáo thủ trưởng, mời thủ trưởng đi. Hai đứa cháu gái ở Phan Rang tròn mắt nể ông cậu.
Sau chuyến ấy, khi trở ra ba tôi quyết định cả nhà sẽ chuyển về quê. Mẹ tôi chưa chịu ngay, mà cử tôi, trai trưởng của bà, đi cùng ba tôi 1 chuyến quay lại, nếu tôi quyết thì mẹ mới OK.
Tất nhiên khi vào thì tôi khoái ngay, cái bọn giãy chết kiểu gì mà xe vừa qua cầu Hiền Lương 1 đoạn thì thấy phố xá nhộn nhịp, con gái mặc quần đồ bộ đủ màu, trừ màu đen (ngoài bắc hồi ấy tất cả phụ nữ từ trẻ đến già chỉ mặc một màu quần, là đen) khoác tay bạn trai rất tình tứ trên đường, làm cái cu trai mới lớn là tôi cứ nhoài nửa người ra cửa xe ngó như lần đầu lên mặt trăng.
Tôi nhớ mãi những ngày sau 30/4/1975. Hàng đoàn xe Phi Long, Tiến Lực... loại xe rất lạ ở miền bắc vì MB hồi ấy toàn xe Hải Âu của Nga hoặc Ba Đình gì đó, ngắn tũn. Đằng này cái xe Desoto của hãng Phi Long dài thoòng, ống khói ngất nghểu trên đầu, chạy nhanh như gió trên đường, chú lơ xe dứng suốt nhoài người ra ngoài thay còi xe vỗ bồm bộp vào thùng xe, và liên tục chạy lên chạy xuống đón khách xếp hàng, và nghe tài xế chửi, chứ không như lái phụ ở miền bắc ngồi ngủ ở ghế bên cạnh. Trên xe đầy bộ đội. Và mỗi khi xe dừng, một vài chú bộ đội bước xuống, 1 ba lô trên vai, thể nào cũng có 1 con bup bê trên ấy, ai xịn hơn thì có cái khung xe đạp. Thứ khung và cả xe xách về cho vui chứ rất nhanh hỏng. Chả biết những ai mang được nhiều hàng trong Nam về để hồi ấy phải có câu: Miền Nam nhận họ Miền Bắc nhận hàng chứ tôi thấy phần lớn là chỉ lủng lẳng 1 ba lô. Có một thứ nữa mà trong túi ai cũng có, là cái quyển Album bìa có cô gái biết nháy mắt. Phải có thứ ấy mới gọi là từ Miền Nam về.
Nhà tôi cũng có người của 2 phía. Ba và chú tôi ra Miền Bắc, các cô ở lại, 4 cô cả thảy, là cô ruột, rồi còn chú bác họ hàng nữa, nhà ai cũng có 2 phe. Ngay cái năm 75 tôi về ấy, gặp ngay mấy ông em con cô là "lính ngụy" nhưng rất vui, anh em ngủ chung với nhau, chuyện trò suốt đêm. Tôi nhớ mấy cô may cho anh em tôi mấy bộ quần áo, hồi ấy ngoài bắc gọi là quần Si áo Lon là rất oách. Ba tôi bắt vò cho nó cũ đi rồi bỏ ba lô đeo ra, để lỡ bị kiểm tra thì nói là quần áo cũ. Cái món quần áo may trong miền Nam hồi ấy nó hơn ở Miền Bắc là đã dùng dây kéo chứ không xài khuy như quần bộ đội. Thế mà oai lắm, tôi nhớ mỗi lần đi tiểu, cố tình kéo cho nó kêu soạt soạt cho bọn bạn lác mắt. Có khi kéo lên rồi chưa có ai để ý lại lôi ra kéo lại. Chỉ thế thôi, hàng của Miền Nam xuất hiện ở nhà tôi còn thêm cái radio (đài) National cũ, ra miền Bắc ngốn pin như thuồng luồng uống nước mía, tôi phải nối 6 cục pin cũ, thay vì 3 viên, vào 1 ống nứa rồi đấu ở ngoài cho nó nói tiếng được tiếng mất... Nhưng dù sao nó vẫn hơn cái Oriongtong to oành vừa nghe vừa vỗ hoặc lấy tuốc nơ vít chọc ngoáy lung tung mà vẫn tậm tịt...
Sau chuyến đi ấy phải gần năm sau thì nhà tôi chuyển về quê, bán cái nhà ở Thanh Hóa được ba ngàn sáu, về quê mua cái nhà một ngàn rưởi, về quê chứ không ở thành phố, vì 4 cô tôi ở nhà đã thay nhau giữ nhà thờ rồi, giờ các cô quyết tâm trả lại cho anh trai- là ba tôi... Nhưng ba tôi cũng không ở cái nhà của ông bà ấy, mà cho một đứa cháu, ông mua 1 cái nhà, là cái nhà tôi bây giờ, vợ chồng chú em đang ở, và cũng đang có nguy cơ... vắng chủ, vì 2 thằng con trai của ông em đi cả, ông ấy cũng đi...
Là mình hồi ức thế vì hôm nay đưa cái ảnh này lên facebook thấy bà con cũng hồi ức như mình:
Và mình hồi ấy thì như thế này:
 |
| Mình về quê lần đầu |
 |
| MÌnh và ba mẹ thời mới về quê |
 |
| Ba mình |
 |
| Ông em mình thời ấy |
0 nhận xét:
Đăng nhận xét